Vandaag de dag zie je T-shirts o-ver-al. Dat was ooit anders. Lang vóór het T-vormige shirt een moderne klassieker werd, leidde het een verborgen bestaan als ondergoed.
Wil je meer weten over de oorsprong en geschiedenis van het T-shirt (van slaapgoed tot gemeengoed)? Lees dan zeker deze blogpost!
Here we go!
Marlon Brando in ‘A Streetcar Named Desire’, 1951
19de eeuw: oorsprong van het T-shirt als ondergoed
De oorsprong van het T-shirt? Die begint bij ondergoed! Vroeger droegen mannen ondergoed uit één stuk met lange mouwen en pijpen.
Tweedelig ondergoed werd pas eind 19de eeuw gebruikelijk. En dan nog knoopte men die twee delen vaak aan elkaar.
Ondergoed werd meestal uit warme wol gemaakt om koudegerelateerde ziektes te weren. De dagen van wol waren echter geteld omdat:
- katoen in opmars was (tegen 1850 was katoen het voornaamste exportproduct van de VS)
- de opkomst van centrale verwarming de vraag naar warme wol deed dalen
‘Union suits’ waren het ondergoed bij uitstek om het lichaam warm te houden, eind 19de eeuw (Bron foto)
WOI: T-shirts & het leger
Het T-shirt als marine-uniform
In 1913 pasten zowel de Britse Royal Navy als de United States Navy hun uniformen aan. Britse soldaten droegen vanaf toen onderhemdachtig ondergoed, Amerikaanse zeelieden een ondershirt met korte(re) mouwen.
Die veranderingen gaven soldaten meer bewegingsvrijheid tijdens dekklussen of handmatige bewapeningen. Om verschillende redenen werd gekozen voor wit:
- het paste perfect bij de andere uniformkleuren van de zeemacht
- niet kleuren was goedkoper
- het hielp om discipline en hygiëne op te leggen
Het Britse model gaf echter zeer weinig bescherming en het Amerikaanse (in wolflanel) moest lang drogen.
Het T-shirt uit katoen met korte mouwen
Twee bedrijven namen het voortouw in de ontwikkeling van het T-shirt zoals wij het nu kennen:
- Al voor WOI exporteerde Brits fabrikant Thomas A. Hill & Co (later Sunspel) licht katoenen ondergoed met lange mouwen naar tropische regio’s, waaronder de Britse kolonies in het Verre Oosten.
- Ook Amerikaans textielhandelaar Jacob Goldfarb verkocht al een meer ontwikkeld T-shirtachtig kledingstuk onder de merknaam ‘Fruit of the Loom’ (vrucht van het weefgetouw).
Toen Britse en Amerikaanse soldaten elkaar tegenkwamen in de loopgraven, ontstond het idee om de stof katoen en de kortere mouwen te combineren.
WOII: T-shirts, heroïsme & machismo
De populariteit van het T-shirt groeide toen de VS deelnam aan de Tweede Wereldoorlog. Als soldatendracht symboliseerden T-shirts heroïsme en machismo. De oorlog werd immers gewonnen door mannen in T-shirts.
Toch werd het pas na WOII sociaal acceptabel om een T-shirt onbedekt te dragen. De beelden van hardwerkende soldaten – onbekommerd om fatsoen – zorgden uiteindelijk voor gewenning. Bovendien bleven soldaten T-shirts ook na de oorlog dragen. Niet-soldaten volgden.
In juli 1942 – 6 maanden na de aanval op Pearl Harbor – pronkte een rekruut van de Air Corps Gunnery School op de cover van het magazine Life. Hij droeg een T-shirt met daarop het embleem van de instelling.
Toch werd het witte T-shirt pas na de oorlog officieel onderdeel van het uniform van de Amerikaans troepen. Later werd het trouwens kaki geverfd voor camouflagedoeleinden.
Links: US Merchant Marine Sailor, 1944 (Bron foto); Rechts: De cover van Life toont een rekruut van de ‘Air Corps Gunnery School’ die een T-shirt draagt met het embleem van de instelling, 1942 (Bron foto)
’50: T-shirts & rebellerende tieners
Midden jaren ’50 groeide het T-shirt uit tot het symbool van een nieuwe generatie tieners en rock ‘n’ roll-rebellie.
Zo vereeuwigde Marlon Brando zijn status als sekssymbool toen hij een wit T-shirt droeg in de films ‘A Streetcar Named Desire’ (1951) en ‘The Wild One’ (1953).
Jonge mannen uit de voorsteden begonnen T-shirts te dragen uit sympathie voor de werkman en de soldaat, traditionele dragers van het kledingstuk. Tegelijkertijd rebelleerden ze zo tegen de mannen in pak met das die hen op school en in de kerk de les spelden.
James Dean bevestigde het kwajongensthema ook met een T-shirt in de film ‘Rebel Without a Cause’ (1955). En Beatniks zoals Jack Kerouac droegen T-shirts om hun minachting voor de samenleving uit te drukken.
Ook filmsterren uit de jaren ’60, waaronder Paul Newman en Steve McQueen, droegen bij tot het stoere imago van het kledingstuk. In 1969 werd Tommy Hilfiger zelfs nog van school naar huis gestuurd omdat hij een T-shirt droeg.
Links: Marlon Brando in ‘The Wild One’, 1953 (Bron foto); Rechts: James Dean in ‘Rebel Without a Cause’, 1955 (Bron foto)
’60-’70: T-shirts, print & emancipatie
Toen de technologie het vanaf de fifties toeliet (dankzij sterkere en meer flexibele inkt), werden T-shirts met prints volop gebruikt om bekende personen, politici en merken te promoten.
Band T-shirts werden zo bijvoorbeeld zeer populair vanaf de jaren ‘60. The Beatles verkochten er al tijdens hun tour in 1964.
Er volgde ook een golf van T-shirts met tekstboodschappen en zogenaamde ‘tie-dyes’. In de jaren ‘70 was het shirt gigantisch populair in heel de Verenigde Staten. Bovendien werd het gezien als een symbool van emancipatie voor vrouwen.
Links: Voorbeeld van de ‘tie-dye‘-verftechniek voor textiel (Bron foto); Rechts: Het ‘I Love NY’-logo, ontworpen door Milton Glaser in 1976 (Bron foto)
Eén van de populairste band T-shirts ooit was het shirt van The Rolling Stones met de uitgestoken tong (1971). Het stond symbool voor een anti-autoritair gevoel, voor Mick Jaggers mond, en voor seks. Een ander bekend voorbeeld is het ‘I Love NY’-shirt uit 1976.
Het logo op het gigantisch populaire T-shirt van The Rolling Stones, ontworpen door John Pasche (Bron foto)
’80-’90: T-shirts en subculturen
Tijdens de jaren ’80 begon sportkledij – onder invloed van hiphop – deel uit te maken van de gewone dagkleding. T-shirts met sportlogo’s verschenen overal.
Verder maakte de tv-show Miami Vice T-shirts onder pakken trendy. Ook Bruce Springsteen droeg een steentje bij. Hij maakte dressing down populair.
Don Johnson & Philip Michael Thomas in Miami Vice, ’80 (Bron foto’s niet meer beschikbaar)
In de nineties droegen veel zwarte Amerikaanse tieners ‘Malcolm X’-shirts met de woorden “Our own black shining prince”. Dat was een zin uit de lof/grafrede die Ossie Davies voor Malcolm X schreef.
Aangezien Malcolm X aanvankelijk de suprematie/oppermacht van het zwarte ras predikte, zetten jonge hiphopfans zich zo af tegen het ‘propere’, alom gevierde beeld van Martin Luther King, Jr.
Witte XL-shirts groeiden uit tot een waar uniform voor hiphopfans. Zo rapte Eminem tijdens de 2000 Video Music Awards met een klein leger jonge mannen in witte T-shirts en jeans achter zich.
Eminem repeteert voor de Video Music Awards met een leger klonen, 2000
In grungemilieus werd het tijdens de jaren ’90 dan weer in om een flanel hemd over een – liefst gehavend – T-shirt te dragen.
T-shirts en de toekomst
De SS13-collectie van Hermès bevatte een van de duurste T-shirts ooit ter waarde van $91.500; 2012 (Bron foto)
Je ziet het: het T-shirt heeft een verrassende oorsprong en een bewogen en veelzijdige geschiedenis: symbool van jeugdigheid en rebellie, van emancipatie en democratisering, van sub- en tegenculturen.
Vandaag de dag zijn T-shirts nog maar moeilijk weg te denken. Designers nemen ze op in hun collectie. De gewone man draagt ze op straat. T’s, ladies and gentlemen, are here to stay!
Draag jij vaak T-shirts? Zou je nog zonder kunnen?
Leuk artikel?
There's more where that came from. Volg AGMJ via mail en mis niets!
De geschiedenis van het T-shirt delen?
Heb je genoten van de boeiende oorsprong en geschiedenis van het T-shirt? Deel dit verhaal dan zeker met andere modeliefhebbers! Sharing is caring!
